Bepaalde beroepen zijn nog altijd een tikkeltje apart, of in ieder geval niet het eerste dat je met je vrienden deelt. In deze reeks portretten wil ik een kijkje geven in het leven van mensen met een bijzonder beroep. Want geef toe, stiekem ben je ook nieuwsgierig naar hoe het leven van een naaktmodel, wietteler of boomchirurg eruit ziet. Vandaag een portret van Rienk Greidanus (23) en Volmer de Jong (27) die zeker geen alledaagse baan hebben: ze zijn windturbine monteur.
50 tot 80 meter hoogte
Je zou er zo aan voorbij rijden, maar als je af en toe naast de snelweg omhoog kijkt maak je kans om ze te spotten: windturbine monteurs. Dat gebeurde mij onlangs op de snelweg toen ik eens op de passagiersstoel zat in plaats van achter het stuur. En dat bracht mij op een idee: die mensen wil ik spreken voor mijn bijzondere beroepen portretserie. Er zijn vragen genoeg over dit onderwerp: ‘Hoe ziet de binnenkant van de windturbine eruit? Wat voor werkzaamheden voer je uit? Hoe kom je boven? Zit er een lift in of moeten er trappen beklommen worden?’ Het antwoord op de laatste vraag verschilt per generatie windturbine: de nieuwere hebben vaak een lift, de oudere alleen een trap. Volmer en Rienk zijn beide enkele jaren actief als windturbine monteur. Volmer: “Sinds de samenwerking met Eneco hebben we steeds meer nieuwe turbines die beschikken over een lift. Dat is toch altijd wel fijn om aan te treffen.” Als er aan de windturbine gewerkt wordt kunnen de mannen dat op drie manieren doen: van binnenuit naar boven en dan middels een skyclimber de werkzaamheden uitvoeren, of van binnenuit naar boven en dan middels touwen afdalen tot de juiste hoogte, of vanaf de grond met een touw en motortje naar boven en dan de werkzaamheden uitvoeren. Ze bekijken vooraf wat het beste past bij de soort turbine en werkzaamheden.
Een goede windturbine monteur heeft in ieder geval geen hoogtevrees. Met werkhoogtes van 50 tot 80 meter kan je je dat niet permitteren. Dat geldt overigens ook voor het last hebben van zeeziekte: je staat er misschien niet bij stil maar zulke hoge torens hebben last van de wind dus je beweegt best een beetje op en neer tijdens je werk. Je moet ook een aardige conditie hebben want je moet fysiek in staat zijn om een collega te redden in geval van nood en je moet jezelf middels een steigerklem omhoog kunnen trekken (als het motortje niet meer zou werken in een noodsituatie). Rienk: “We kiezen er daarom vaak voor, indien mogelijk, om van boven naar beneden te werken want dan kun je afdalen in plaats van klimmen.”
Windenergie is de toekomst
De heren geloven in de duurzame toekomst van windenergie. Rienk: “De techniek gaat ontzettend snel. Windenergie opslaan is nog wel heel moeilijk. Je moet dan echt een mega batterij uitvinden die dat allemaal kan opslaan en dat is duur. Maar de laatste jaren is er al veel vooruitgang geboekt en vaak kan de energie zelfs gewoon direct het net op. Je ziet bijvoorbeeld veel windturbines bij Schiphol en langs trajecten van de NS. Die hebben zoveel energie nodig dat ze de windenergie direct kunnen gebruiken. Ik moet toegeven; ik vind de windturbines niet mooi. Ik ben blij dat ik niet vlakbij zo’n windmolenpark woon maar ik kan er wel mee leven, juist omdat het de toekomst is.” Manager Peter de Jong voegt daar aan toe: “Ze zijn niet mooi maar je hebt ze wel nodig, net zoals stopcontacten in de muur.”
In Nederland hebben we nu zo’n 2300 windturbines en die moeten allemaal onderhouden worden. We hebben het dan over de driewiekige industriële windturbines die puur gebruikt worden voor het opwekken van windenergie (elektriciteit). Daarnaast zijn er in Nederland nog eeuwenoude windmolens met vier wieken. Bij die oude varianten wordt de windenergie opgevangen door de wieken en vervolgens benut om bijvoorbeeld graan te malen of water te vervoeren.
Dirty Jobs
Hoe kom je op het idee voor zo’n baan? Ik kan me niet voorstellen dat je dit als klein ventje al wilde worden? Rienk vertelt hoe hij geïnspireerd is geraakt door Discovery Channel. “Bij het programma ‘Ditry Jobs’ liet men het werk van een windturbine monteur zien. Toen dacht ik ‘ja, dit zie ik wel zitten’. Ik werkte al in de bouw, dus in combinatie met mijn opleiding werktuigbouwkunde was de overstap niet eens zo heel groot. Natuurlijk zijn er wel dingen die je extra moet leren maar daar faciliteerde mijn werkgever in.” Volmer: “Ik werkte eerst in de tankbouw en kwam er gaandeweg achter dat ik ook graag in de hoogte werkte. Nu bij Multi Blade Service kan ik dat in praktijk brengen als windturbine monteur voor onder andere Eneco.
Als windturbine monteur houd je je bezig met het onderhoud van de windturbines. Windmolens zijn eigenlijk de ouderwetse versies van windturbines. Maar in de volksmond worden de twee termen nog vaak door elkaar gebruikt en spreekt men over windmolenparken. De lading van ‘windmolen’ dekte niet meer volledig de werking van de nieuwste modellen, vandaar de term windturbine. Naast regulier onderhoud, is een windturbine monteur ook bezig met het repareren van schades die ontstaan zijn door bijvoorbeeld bliksemschade. Of schades vanuit de fabriek, lucht onder de laminering van de bladen, gaatjes in het polyester die door luchtweerstand steeds groter worden en gevuld moeten worden, coating die losgaat. De inspectie gebeurt veel in de touwen. We nemen dan foto’s vanuit de skyclimber of aan een touw omdat we alles moet rapporteren later.
Veiligheid voor alles
Volmer: “Als we starten bij de windturbine gaat er een speciaal harnas aan dat goed gezekerd kan worden. Gereedschap gaat mee in een tasje dat aan het harnas vasthangt. Ook hebben we een camera bij ons omdat alle constateringen en werkzaamheden moet worden vastgelegd en gerapporteerd. In het harnas zit een soort stoeltje dat je kunt uitklappen waardoor je iets relaxter kunt werken. Je bent soms uren in de lucht bezig, dan is een beetje comfort wel prettig. Als we bovenin de windturbine werken, kan het harnas uit. Buiten de turbine dragen we ten alle tijden ons veiligheidsharnas. Soms werken we vanuit de skyclimber. Die zit om een wiek heen en we kunnen er dan veilig helemaal omheen lopen om overal bij te kunnen. En uiteraard wordt er heel goed gecheckt en gedubbelcheckt dat de wieken niet opeens kunnen gaan draaien.”
Rienk: “Ons beroep is veilig. Het is risicovol werk, maar we voeren het veilig uit.” Er zijn allerlei procedures en veiligheidschecks. Niks wordt ondoordacht gedaan. “Ik wil elke avond thuiskomen na mijn werk. Dat houd ik altijd in mijn achterhoofd als ik de checks uitvoer”, vult Volmer aan. Ze werken altijd minimaal met drie personen en controleren niet alleen hun eigen werk maar ook elkaar; de zogenaamde ‘buddycheck’. Rienk: “We hebben een werklijn en een back-uplijn zodat we altijd goed gezekerd zijn. Daarnaast zijn we zo ver getraind dat we zelfs een collega kunnen redden als die bijvoorbeeld door een ongeluk niet meer op eigen kracht naar beneden kan komen. Dat geeft een veilig gevoel.” De windturbines staan niet alleen op het land: ook op zee heb je grote windmolenparken die onderhouden moeten worden. Rienk: “Als we op zee werken zijn de controles nog strenger. De eerste keer op zee was wel extra spannend maar het uitzicht is machtig mooi.”
Het is hier fantastisch
“Ik vind mijn werk fantastisch. Ja, op verjaardagen worden we wel altijd gevraagd naar de verhalen. Vrienden vinden het stoer dat we dit doen. En het geeft mooie plaatjes. Ik zou hier denk ik wel een Instagram account mee kunnen vullen”, vertelt Rienk als hij me de unieke foto’s laat zien van zijn werk. Daar ben ik het roerend mee eens.
Volmer: “Ik heb nooit angst gehad. Ik dacht: ‘kom maar op!’ Ik doe het nu twee jaar maar blijf mijn werk uitdagend vinden. Geen blad is hetzelfde en steeds moet je weer kijken wat de windturbine nodig heeft. In de touwen hangen vind ik het leukst. Het werk trekt ook altijd wel bekijks. Vaak zien we mensen beneden van de fiets stappen om een foto maken. Dan zwaaien we altijd wel even als dat kan. We komen op de meest unieke locaties, in Rotterdam bij de ingang van de haven bijvoorbeeld. De mooiste vrachtschepen komen daar voorbij. Offshore werken is ook fantastisch. Je bent wel langer onderweg, voordat je aan het werk bent. Maar het uitzicht, die boten, de zon die opkomt, prachtig. Dat zijn wel echt momenten waar ik van geniet”, vertelt Volmer.
Mijn dank gaat uit naar, uiteraard, de heren Rienk en Volmer, maar zeker ook Denise van Eneco die zo vriendelijk is geweest mij in contact te brengen met hen.
Windturbine monteur worden
Lijkt je dit ook tof? Er is geen specifieke opleiding tot windturbine monteur. Het is wel belangrijk dat je technisch bent aangelegd. Een (mbo) opleiding werktuigbouwkunde heeft deze heren een heel eind gebracht. Daarna zijn er nog enkele specifieke certificaten te halen alvorens je de turbine en de lucht in mag. Denk daarbij aan een VCA certificaat, een afdaaldiploma met IRATA knooptechnieken, GWO Fire Awareness, GWO First Aid, GWO Manual Handling en GWO Working at Heights. Je leert ook veel van je collega’s met ervaring. Google ook eens op ‘rope access job’ voor deze tak van industrieel klimmen. Rope access is meer een werkwijze dan een specifieke baan, maar als je het gaaf vindt om op grote hoogtes te klimmen én werken, is het zeker een goed uitgangspunt.